آیا تا به حال فکر کرده‌اید چرا انگشتان دست و پا بعد از مدتی در حمام یا استخر چروک می‌شوند؟ در این مقاله علت علمی چروک شدن پوست در آب را به زبان ساده بررسی می‌کنیم.
مقدمه
حتماً برایتان پیش آمده که بعد از مدتی ماندن در حمام، پوست دست‌ها و پاها مخصوصاً نوک انگشتان، شروع به چروک شدن می‌کند. این پدیده ممکن است عجیب به نظر برسد، اما پشت آن یک دلیل علمی دقیق و شگفت‌انگیز وجود دارد.
علت علمی چروک شدن انگشت‌ها در آب
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که پس از چند دقیقه ماندن در حمام یا استخر، متوجه شوید که انگشتان دست و پایتان چروک شده‌اند. در نگاه اول ممکن است تصور شود این چروک‌ها به‌دلیل جذب آب توسط پوست ایجاد شده‌اند، اما پاسخ علمی پشت این پدیده بسیار جالب‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.
برخلاف باور عموم، چروک شدن پوست در آب تنها به دلیل خیس شدن یا تورم پوست نیست. در واقع این یک واکنش فعال و هدفمند از سوی سیستم عصبی خودکار بدن است. زمانی که پوست شما برای مدتی در تماس با آب قرار می‌گیرد، سیگنال‌هایی از سوی سیستم عصبی به رگ‌های خونی در زیر پوست فرستاده می‌شود که باعث منقبض شدن این رگ‌ها می‌شود. در نتیجه این انقباض، حجم لایه‌های زیرین پوست کاهش می‌یابد و پوست سطحی حالت چروکیده پیدا می‌کند.
اما چرا بدن چنین کاری انجام می‌دهد؟ پاسخ آن در تکامل نهفته است. دانشمندان معتقدند که چروک شدن انگشتان در آب به ما کمک می‌کند تا در محیط‌های مرطوب بهتر اشیاء را در دست بگیریم. این چین‌وچروک‌ها همانند عاج‌های روی لاستیک خودرو عمل می‌کنند و باعث افزایش اصطکاک و کنترل بهتر در شرایط لغزنده می‌شوند.
نکته جالب اینجاست که این واکنش تنها در قسمت‌هایی از بدن مانند انگشتان دست و پا اتفاق می‌افتد، نه در سایر نواحی پوست. دلیل آن این است که این نواحی بیشتر در تماس مستقیم با محیط و اشیاء قرار دارند و نیاز به کنترل و چسبندگی بیشتری دارند.
از نظر پزشکی، چروک نشدن انگشتان در آب ممکن است نشانه‌ای از اختلال در عملکرد سیستم عصبی باشد. برخی پزشکان از این پدیده به عنوان یک تست ساده برای بررسی سلامت اعصاب محیطی استفاده می‌کنند.
چروک شدن پوست در آب: یک واکنش هوشمندانه بدن!
در گذشته تصور می‌شد که چروک شدن پوست صرفاً نتیجه‌ی جذب آب و تورم سلول‌های پوست است. اما تحقیقات جدیدتر نشان داده‌اند که این اتفاق در واقع یک پاسخ عصبی خودکار از سوی سیستم عصبی بدن است.
چه چیزی باعث این واکنش می‌شود؟
وقتی پوست شما به مدت طولانی در آب قرار می‌گیرد (خصوصاً آب گرم)، عروق خونی زیر پوست منقبض می‌شوند. این انقباض باعث می‌شود حجم پوست کاهش یابد و در نتیجه چین‌وچروک‌هایی در ناحیه انگشتان ایجاد شود.
جالب است بدانید این فرآیند به وسیله سیستم عصبی خودکار (Autonomic Nervous System) کنترل می‌شود. یعنی بدن شما به‌صورت ناخودآگاه تصمیم می‌گیرد که پوست‌تان را چروک کند!
دلیل تکاملی چروک شدن پوست در آب چیست؟
مطالعات دانشمندان نشان داده که چروک شدن پوست ممکن است مزیتی تکاملی داشته باشد. این چین‌وچروک‌ها مانند لاستیک‌های عاج‌دار روی تایر خودرو عمل می‌کنند؛ یعنی باعث می‌شوند که انگشتان در محیط‌های خیس یا لغزنده چسبندگی بیشتری پیدا کنند. به عبارتی، این پدیده باعث افزایش توانایی گرفتن اشیاء در محیط مرطوب می‌شود.
چرا فقط دست و پا چروک می‌شوند؟
نواحی دیگر بدن هم در تماس با آب قرار می‌گیرند، اما تنها دست‌ها و پاها (به‌ویژه نوک انگشتان) هستند که دچار این واکنش می‌شوند. علت آن این است که این قسمت‌ها بیشتر درگیر درک لمسی و تعامل با اشیاء هستند، بنابراین بدن به آن‌ها واکنش خاص‌تری نشان می‌دهد.
نکات پایانی
-
چروک شدن پوست در آب نشانه‌ی یک بدن سالم و دارای سیستم عصبی فعال است.
-
در صورت آسیب به اعصاب دست، این واکنش ممکن است رخ ندهد، که خود می‌تواند به‌عنوان یک آزمایش بالینی ساده برای بررسی عملکرد اعصاب استفاده شود.
- این پدیده خطری ندارد و کاملاً طبیعی است و مدتی بعد از خارج شدن از آب، پوست به حالت عادی برمی‌گردد.
